Staat Nederland bekend om de eeuwenlange strijd tussen mens & water, dan zou je enigszins gechargeerd kunnen stellen dat in Haarlem al eeuwenlang de strijd gevoerd wordt tussen de mens & de Hout. Met Bevrijdingspop in aantocht staat de kwestie over het gebruik van de Haarlemmer Hout voor grotere festivals en het behoud van de bomen in het park, weer volop ter discussie.
De argumenten die eraan ten grondslag liggen en lagen zijn overigens nogal verschillend van aard.
In de 12e eeuw bijvoorbeeld werd een groot deel van het toenmalige oerbos gekapt om ruimte te creëren voor de flinke groei van de bevolking. Om het schamele restant dat toen overbleef te beschermen, werd in opdracht van de Graven van Holland in de 14e eeuw een hek om de Hout geplaatst. Zó, dat was geregeld.
De troepen van Jacoba van Beijeren hadden echter het snode plan opgevat om Haarlem eens fijn in te gaan nemen. De Haarlemmers negeerden vervolgens het hek en het kapverbod en zetten de bijl alsnog in het laatste stuk bos om te voorkomen dat de troepen van Jacoba ongezien Haarlem konden naderen.
Hertog Filips de Goede van Bourgondië verplichtte Haarlem na dit historische akkefietje een kleine 9000 bomen terug te planten. Nog geen 150 jaar later ging de Hout echter alweer volledig tegen de vlakte. Dit keer werd het veroorzaakt door de Spanjaarden die tijdens het beleg (1572-1573) hout nodig hadden voor de bouw van hun kamp en voor het stoken van vuren tijdens de bar koude Hollandse winters. Haarlem heeft er daarna rustig een jaartje of 200 (!) over gedaan om het bos, de Haarlemmer Hout, weer opnieuw aan te planten. Het bos was toen trouwens niet toegankelijk voor het gewone volk, maar alleen voor de gegoede burgerij die in het bezit was van de sleutel van het toegangshek. Pas bij de uitroeping van de Bataafse Republiek in 1795, werd aan deze discriminatie een eind gemaakt en mocht iedereen gebruik maken van het bos.
De Hout werd uitgebreid verheerlijkt in gedichten van o.a. Potgieter en Van Deyssel. Zij beschreven euforisch welke romantische gevoelens dit bos losmaakten bij de mens. Naast de Haarlemmers kwamen dan ook algauw de Amsterdammers in hun rijtuigen of per trekschuit voor een dagje Haarlemmer Hout. Nicolaas Beets schreef een ironisch gedicht over die massale zondagse trek naar het bos onder de titel: Een onaangenaam mensch in den Hout.
Begin 1900 werd de Hout door landschapsarchitect Springer tot verwaarloosd gebied verklaard en de aanleg van een weg voor de in blik gegoten paardenkrachten, zorgde er vervolgens voor dat de Hout definitief in tweeën werd gehakt.
Wat leert deze historie ons? Dat de mens uiteindelijk bepaalt!? De Hout is nu onmiskenbaar een zeer gewaardeerd stadspark. Waar wordt gevoetbald, gewandeld, gelachen, gemusiceerd, gepicknickt, gevreeën,gefeest, geruzied, gejogd, gediscussieerd, herdacht en noem maar op. Het is het groene kloppende hart van Haarlem en een ontmoetings-, passage- of bezinningsplek voor iedereen die daar behoefte aan heeft. Bevrijdingspop en het Houtfestival sluiten hier met hun intentie en thema’s mooi op aan. Gratis toegankelijk…voor en door alle generaties…stilstaan bij en met anderen….saamhorigheid & ontspanning en dat midden in Haarlem. Unieke en te koesteren momenten in onze veelal ik-gerichte maatschappij. De Hout heeft door de eeuwen heen bewezen over veerkracht te bezitten en Haarlem over mensen die zullen blijven strijden voor de Hout. Daarom denk ik dat het niet ‘of-of’ hoeft te zijn, maar met goede afspraken en de nu voorgestelde extra beschermende maatregelen voor de bomen, een ‘en-en’ mogelijkheid. Samen herdenken we… samen maken we feest…samen maken we de Hout…samen maken we Haarlem.
Nb. Historische informatie is afkomstig uit: Historische atlas van Haarlem, door Ben Speet
De argumenten die eraan ten grondslag liggen en lagen zijn overigens nogal verschillend van aard.
In de 12e eeuw bijvoorbeeld werd een groot deel van het toenmalige oerbos gekapt om ruimte te creëren voor de flinke groei van de bevolking. Om het schamele restant dat toen overbleef te beschermen, werd in opdracht van de Graven van Holland in de 14e eeuw een hek om de Hout geplaatst. Zó, dat was geregeld.
De troepen van Jacoba van Beijeren hadden echter het snode plan opgevat om Haarlem eens fijn in te gaan nemen. De Haarlemmers negeerden vervolgens het hek en het kapverbod en zetten de bijl alsnog in het laatste stuk bos om te voorkomen dat de troepen van Jacoba ongezien Haarlem konden naderen.
Hertog Filips de Goede van Bourgondië verplichtte Haarlem na dit historische akkefietje een kleine 9000 bomen terug te planten. Nog geen 150 jaar later ging de Hout echter alweer volledig tegen de vlakte. Dit keer werd het veroorzaakt door de Spanjaarden die tijdens het beleg (1572-1573) hout nodig hadden voor de bouw van hun kamp en voor het stoken van vuren tijdens de bar koude Hollandse winters. Haarlem heeft er daarna rustig een jaartje of 200 (!) over gedaan om het bos, de Haarlemmer Hout, weer opnieuw aan te planten. Het bos was toen trouwens niet toegankelijk voor het gewone volk, maar alleen voor de gegoede burgerij die in het bezit was van de sleutel van het toegangshek. Pas bij de uitroeping van de Bataafse Republiek in 1795, werd aan deze discriminatie een eind gemaakt en mocht iedereen gebruik maken van het bos.
De Hout werd uitgebreid verheerlijkt in gedichten van o.a. Potgieter en Van Deyssel. Zij beschreven euforisch welke romantische gevoelens dit bos losmaakten bij de mens. Naast de Haarlemmers kwamen dan ook algauw de Amsterdammers in hun rijtuigen of per trekschuit voor een dagje Haarlemmer Hout. Nicolaas Beets schreef een ironisch gedicht over die massale zondagse trek naar het bos onder de titel: Een onaangenaam mensch in den Hout.
Begin 1900 werd de Hout door landschapsarchitect Springer tot verwaarloosd gebied verklaard en de aanleg van een weg voor de in blik gegoten paardenkrachten, zorgde er vervolgens voor dat de Hout definitief in tweeën werd gehakt.
Wat leert deze historie ons? Dat de mens uiteindelijk bepaalt!? De Hout is nu onmiskenbaar een zeer gewaardeerd stadspark. Waar wordt gevoetbald, gewandeld, gelachen, gemusiceerd, gepicknickt, gevreeën,gefeest, geruzied, gejogd, gediscussieerd, herdacht en noem maar op. Het is het groene kloppende hart van Haarlem en een ontmoetings-, passage- of bezinningsplek voor iedereen die daar behoefte aan heeft. Bevrijdingspop en het Houtfestival sluiten hier met hun intentie en thema’s mooi op aan. Gratis toegankelijk…voor en door alle generaties…stilstaan bij en met anderen….saamhorigheid & ontspanning en dat midden in Haarlem. Unieke en te koesteren momenten in onze veelal ik-gerichte maatschappij. De Hout heeft door de eeuwen heen bewezen over veerkracht te bezitten en Haarlem over mensen die zullen blijven strijden voor de Hout. Daarom denk ik dat het niet ‘of-of’ hoeft te zijn, maar met goede afspraken en de nu voorgestelde extra beschermende maatregelen voor de bomen, een ‘en-en’ mogelijkheid. Samen herdenken we… samen maken we feest…samen maken we de Hout…samen maken we Haarlem.
Nb. Historische informatie is afkomstig uit: Historische atlas van Haarlem, door Ben Speet
RSS Feed